W myśl niedawno uchwalonej ustawy dezubekizacyjnej świadczenia emerytalne osób, które zostały objęte jej działaniem, zostały obniżone nawet do poziomu najniższej emerytury. Kwota rzędu 850 złotych netto obecnie nie zapewnia możliwości życia w godziwych warunkach. W przypadku uzyskania decyzji organu rentowego o obniżeniu świadczenia, warto ją zakwestionować na drodze sądowej.
Kontrowersje wokół ustawy dezubekizacyjnej
Już na etapie pracy w komisjach sejmowych pojawiły się wątpliwości co do rozwiązań, które zostały ostatecznie zastosowane w ustawie. Przedstawiciele doktryny niemal jednogłośnie wskazują, że uderza ona w prawa nabyte jednostki. Ponadto duże znaczenie ma fakt, że nie różnicuje ona znacząco sytuacji poszczególnych osób. Tytułem przykładu, osoba, która pełniła bardzo krótką służbę w organach bezpieczeństwa podlega tym samym rygorom, co wieloletni funkcjonariusze aparatu bezpieki.
Zmiany wprowadzone ustawą dezubekizacyjną często powodują drastyczne pogorszenie sytuacji materialnej byłych funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa. Znane są przypadki, w których osoby takie pozostały praktycznie bez żadnych środków do życia. Dlatego wskazuje się, że odwołanie do sądu może okazać się jedyną możliwością na uchylenie decyzji – wydanej co prawda zgodnie z obowiązującą ustawą, lecz dotkliwie uderzającą w podstawowe prawa i wolności człowieka.
Postępowanie przed sądem
Odwołanie od decyzji organu rentowego wnosi się do właściwego miejscowo sądu cywilnego. Po rozpatrzeniu sprawy wyda on wyrok, w którym orzeknie, czy uchyla decyzję organu rentowego, czy pozostawia ją w mocy.
W przypadku, gdy sąd orzeknie o uchyleniu krzywdzącej decyzji, nie należy zbyt pochopnie się cieszyć. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych może wnieść apelację od takiego rozstrzygnięcia. Wtedy sprawa zostanie przekazana do II instancji. Jeżeli jednak apelacja nie zostanie wniesiona, po upływie dwóch tygodni wyrok będzie prawomocny.
Jeżeli sąd uzna rację organu rentowego, możliwe będzie wniesienie apelacji w ciągu dwóch tygodni od wydania wyroku. Wtedy sąd II instancji może orzec o podtrzymaniu tego rozstrzygnięcia lub uchylić je i wydać wyrok co do istoty sprawy. Wyrok ten jest prawomocny.
Jeżeli sąd II instancji podtrzyma decyzję organu rentowego, możliwe jest wniesienie w terminie dwumiesięcznym skargi kasacyjnej. Postępowanie przed Sądem Najwyższym obwarowane jest pewnymi wymogami – przede wszystkim skarga musi zostać sporządzona przez adwokata lub radcę prawnego. Ponadto muszą oni brać udział w postępowaniu.
Skarga do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
Po bezskutecznym wyczerpaniu drogi sądowej możliwe jest odwołanie się do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu. Organ ten sprawdzi, czy decyzja organu rentowego była zgodna z Konwencją o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, która została ratyfikowana przez Rzeczpospolitą Polską.
Doświadczeni prawnicy wskazują, że ustawa dezubekizacyjna bezsprzecznie ingeruje w prawa i wolności obywatelskie, w szczególności w prawo do własności oraz pozbawia ochrony praw nabytych. Dlatego uważa się, że istnieje spora szansa na uzyskanie korzystnego rozstrzygnięcia przed ETPC.